Χειρουργική αντιμετώπιση καρκίνου του δέρματος
Όλα τα κύτταρα στο σώμα μας, συμπεριλαμβανομένων των κυττάρων του δέρματος, “επισκευάζουν” και αντικαθιστούν τον πληθυσμό τους συνεχώς, ώστε να εξασφαλίζεται η υγεία του ιστού που αποτελούν. Όταν αυτή η διαδικασία διαταράσσεται στα κύτταρα του δέρματος, η ανάπτυξη τους μπορεί να είναι ανεξέλεγκτη και μία συλλογή ανώμαλων κυττάρων (όγκος) μπορεί να αναπτυχθεί σε κάποιο σημείο του δέρματος. Αυτό ποικίλει από ανώμαλες, αλλά μη-καρκινικές (καλοήθεις δηλαδή) βλάβες, σε προ-καρκινικές βλάβες και σε καρκινικές βλάβες (κακοήθεις).
Η συχνότερη αιτία καρκίνου του δέρματος είναι η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία η οποία προκαλεί βλάβες στα δερματικά κύτταρα. Κάποιοι τύποι δέρματος, οι οποίοι είναι κληρονομικοί, είναι πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση δερματικών καρκίνων. Επίσης, κάποια χημικά και ερεθιστικές ουσίες σχετίζονται με καρκίνους του δέρματος.
Ο καρκίνος του δέρματος συνήθως αντιμετωπίζεται με χειρουργική εξαίρεση, η οποία συμπεριλαμβάνει μερικά χιλιοστά φυσιολογικού δέρματος προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι έχει αφαιρεθεί πλήρως και να μειωθεί η πιθανότητα υποτροπής.
Ο κ. Σαμαράς έχει εκπαιδευτεί επισταμένως στη διάγνωση και θεραπεία όλων των μορφών του καρκίνου του δέρματος κατά τη διάρκεια της ειδικότητας του στο νοσοκομείο Addenbrooke’s του Πανεπιστημίου του Cambridge στο Ην. Βασίλειο.
Frequently asked questions
Ποιος είναι οι πιο συχνοί τύποι καρκίνου του δέρματος;
Ο καρκίνος του δέρματος διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες - μη-μελανοκυτταρικός καρκίνος του δέρματος (non-melanoma skin cancer) και στο μελάνωμα.
Μη μελανοκυτταρικός καρκίνος του δέρματος:
Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (Basal cell carcinoma - BCC) - αυτός είναι ο πιο συχνός τύπος (80%) καρκίνου του δέρματος, συχνά αποκαλείται “φαγεσωρικό έλκος”. Συνήθως αναπτύσσονται πολύ βραδέως, προκαλώντας μόνο τοπικά προβλήματα. Είναι εξαιρετικά σπάνιο να δώσουν μεταστάσεις σε άλλα σημεία του σώματος.
Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (Squamous cell carcinoma - SCC) - είναι ο δεύτερος πιο συχνός τύπος καρκίνου του δέρματος. Συχνά παρουσιάζονται ως μυρμηκιώδης, εφελκιδοποιημένη βλάβη. Ο τύπος αυτός καρκίνου του δέρματος μπορεί να δώσει μεταστάσεις οπότε πρέπει να αντιμετωπισθεί εγκαίρως.
Μελάνωμα (Melanoma):
Το μελάνωμα είναι λιγότερο συχνό από το βασικοκυτταρικό ή το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, αλλά μπορεί να είναι πολύ πιο σοβαρό. Περισσότερες από το 95% των περιπτώσεων εμφανίζονται ως αποχρώσεις του καφέ (εναπόθεση μελανίνης) και αναπτύσσονται σε προϋπάρχοντες, φυσιολογικούς σπίλους οι οποίοι υφίστανται εξαλλαγή (30%) ή ξεκινάνε από σαν ένας εντελώς νέος σπίλος (70%). Είναι ζωτικής σημασίας να τεθεί η διάγνωση το συντομότερο.
Διάγνωση μελανώματος:
Η διάγνωση του μελανώματος μπορεί να είναι δύσκολη ακόμη για τον ιατρό σας. Ο κανόνας ABCDE είναι εξαιρετικά χρήσιμος να εντοπίζετε ύποπτες βλάβες που μπορεί να υποκρύπτουν την ανάπτυξη μελανώματος. Εάν εμφανίζετε κάποιο από το παραπάνω σημάδια, οφείλετε να αναζητήσετε έλεγχο από τον δερματολόγο σας. Βλάβες του δέρματος οι οποίες αλλάζουν και χρειάζονται έλεγχο:
A: Asymmetry (ασυμμετρία - η μισή βλάβη μοιάζει διαφορετική από την υπόλοιπη)
B: Border (όριο - ανώμαλο, δεν είναι ευδιάκριτο που τελειώνει η βλάβη)
C: Colour (χρώμα - αλλαγή στο χρώμα, ποικιλία στο χρώμα εντός της βλάβης)
D: Diamater (διάμετρος - 6mm ή περισσότερο)
E: Evolving (εξέλιξη - αλλαγές στα χαρακτηριστικά της βλάβης)
Το μελάνωμα είναι μία επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος για αυτό σε κάθε υποψία παρουσίας της νόσου πρέπει να αναζητήσετε εκτίμηση από έναν έμπειρο πλαστικό χειρουργό.
Θεραπεία βασικοκυτταρικών καρκινωμάτων (BCC);
Αυτοί οι επιφανειακοί καρκίνοι του δέρματος μπορούν να αντιμετωπισθούν με διάφορους τρόπους, και ο κ. Σαμαράς θα σας κατευθύνει στην κατάλληλη για εσάς θεραπεία.
Η χειρουργική αφαίρεση μας δίνει τη δυνατότητα να στείλουμε τη βλάβη στον παθολογοανατόμο για να την ελέγξει υπό το μικροσκόπιο και να επιβεβαιώσει τη πλήρη αφαίρεσή της. Η επέμβαση συνήθως εκτελείται υπό τοπική αναισθησία και δεν απαιτεί νοσηλεία. Η βλάβη αφαιρείται με ένα περιφερικό τμήμα υγιούς δέρματος προκειμένου να είμαστε σίγουροι ότι έχει πλήρως εξαιρεθεί. Ακολούθως το τραύμα συρράπτεται απευθείας, αλλά στις περιπτώσεις που είναι αρκετά μεγάλο για συρραφή, χρησιμοποιούμε ένα δερματικό μόσχευμα ή ένα τοπικό κρημνό (μετακινούμε το γειτονικό δέρμα δηλαδή).
Άλλες θεραπείες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τα βασικοκυτταρικά καρκινώματα είναι η εφαρμογή τοπικού χημειοθεραπευτικού με τη μορφή αλοιφής (5-FU), η φωτοδυναμική θεραπεία (PDT) ή η ακτινοβολία (κυρίως σε ασθενείς που δεν είναι υποψήφιοι για χειρουργείο).
Θεραπεία ακανθοκυτταρικών καρκινωμάτων (SCC);
Ομοίως με τα BCC, η θεραπεία των ακανθοκυτταρικών καρκινωμάτων είναι συνήθως χειρουργική. Η βλάβη αφαιρείται με μερικά χιλιοστά περιφερικού υγιούς δέρματος και αποστέλλεται στον παθολογοανατόμο για ιστολογική εξέταση. Ακολούθως, το τραύμα αποκαθίσταται είτε με απευθείας συρραφή είτε με δερματικό μόσχευμα ή τοπικό κρημνό.
Καθώς τα SCC μπορούν να προσβάλουν τους τοπικούς λεμφαδένες, σε κάποιες περιπτώσεις πρέπει να τους αφαιρέσουμε και αυτούς. Αυτή είναι μία αρκετά μεγαλύτερη επέμβαση, διενεργείται υπό γενική αναισθησία και απαιτεί νοσηλεία στο νοσοκομείο για 1 ή 2 ημέρες.
Η ακτινοβολία χρησιμοποιείται στις περιπτώσεις που υπάρχει υπολειπόμενη νόσος μετά τη χειρουργική αφαίρεση της βλάβης ή στις περιπτώσεις που ασθενείς δεν είναι υποψήφιος για χειρουργείο.
Τοπικά χημειοθεραπευτικά (5-FU) μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προκαρκινικές βλάβες του δέρματος όπως είναι οι ακτινικές υπερκερατώσεις και το μη-διηθητικό ανανθοκυτταρικό καρκίνωμα (SCC in-situ/ Bowen’s disease).
Θεραπεία μελανώματος:
Η διάγνωση τίθεται με αφαίρεση της ύποπτης βλάβης με 2mm υγιούς δέρματος περιφερικά αυτής και ιστολογική εξέταση. Ακολούθως, αφού επιβεβαιωθεί η ύπαρξη μελανώματος, μία ευρύτερη εκτομή της ουλής πραγματοποιείται προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν έχει μείνει υπολειπόμενη νόσος.
Επιπλέον, σε πιο προχωρημένα μελανώματα, μία ακόμη επέμβαση πραγματοποιείται ταυτόχρονα, η οποία περιλαμβάνει δειγματοληπτική αφαίρεση του φρουρού λεμφαδένα (sentinel node biopsy) ώστε να διαγνώσουμε εάν η νόσος έχει προσβάλει τους τοπικούς λεμφαδένες. Αναλόγως το αποτέλεσμα, ο κ. Σαμαράς θα σας καθοδηγήσει για τα επόμενα βήματα στην αντιμετώπιση της νόσου (λεμφαδενικό καθαρισμό, ανοσοθεραπεία).
Εάν έχετε μία βλάβη στο δέρμα σας η οποία συχνά εμφανίζει μία κρούστα ή ματώνει και δεν επουλώνεται σε 6-8 εβδομάδες, πρέπει να πάτε να την ελέγξετε στον ιατρό σας.